اینفونگاره | بر اساس نظریه گشتالت، ذهن ما به اطلاعات دیداری که دریافت می‌کند معنا می‌بخشد. این نظریه در میان طراحان شهرت زیادی دارد و معمولا اصول گشتالت در لوگو‌ها و تبلیغات زیاد به کار برده می‌شوند، مانند علامت‌ها، تداعی‌ها و نشان‌های بصری که تا مدت‌ها در ذهن ما نقش می‌بندند. اگر به لوگو WWF دقت کنید، از خطوط منقطع و فرم‌های شکسته تشکیل شده است اما ترکیب آنها کنار هم، تصویر واضحی از یک پاندا را نشان می‌دهد.
سؤال اینجاست که اصول گشتالت چه ارتباطی با طراحی اینفوگرافیک دارد؟ همان‌طور که کاربران اینترنت روز به روز بیشتر می‌شوند لازم است که راه‌های انتقال اطلاعات نیز آسان‌تر و سریع‌تر شود.
اصول گشتالت نقش زیادی در تصویرسازی و منظم کردن اطلاعات دارد، به خصوص اگر با اطلاعات پیچیده سر و کار داشته باشید. در ادامه به مواردی اشاره خواهیم کرد که می‌توانید برای طراحی اینفوگرافیک‌های جذاب از آنها استفاده کنید.
روانشناسی گشتالت
نظریه گشتالت در سال ۱۹۲۰ توسط گروهی از روانشناسان آلمانی مطرح شد که قصد داشتند روند و چگونگی درک اطلاعات دیداری توسط انسان را بررسی کنند. کلمه گشتالت واژه‌ای آلمانی به معنای «کُل» است که معنای «فرم» و «شکل» نیز دارد. بر اساس این نظریه در عین حال که تک تکِ اجزا یک طرح، شکل و مفهوم مستقلی دارند، هنگام قرار گرفتن کنار یکدیگر تصویر و مفهوم واحدی را می‌سازند. این یعنی که ذهن ما به طور غیرارادی داده‌های بصری را ساده‌سازی می‌کند، درنتیجه به جای دیدن اجزاء، مجموع آنها را به عنوان شکلی واحد می‌بیند.
طبق اصول گشتالت ذهن ما از طریق دسته‌بندی کردن، تصاویر را خلاصه کرده و تنها یک فرم کلی از آن برداشت می‌کند.
در اینجا به پنج قانون اصول گشتالت اشاره می‌کنیم و مفهوم آنها را توضیح می‌دهیم.
- قانون نقش/زمینه
- قانون مجاورت
- قانون تشابه
- قانون امتداد
- قانون انحصار
اکنون این اصول را یک به یک در قالب مثال بررسی می‌کنیم تا ببینیم چطور می‌توان این نظریه را در طراحی به کار برد.
قانون نقش/زمینه
این قانون به چگونگی شناسایی ذهن ما از پیشزمینه و پس‌زمینه اشاره دارد. در یک ترکیب‌بندی، ذهن ما به «نقش» یا «فضای مثبت» توجه بیشتری نشان می‌دهد. برای مثال در یک تصویر یا نقاشی اغلب، موضوع در پیشزمینه قرار می‌گیرد.
در تصویر زیر می‌توان دو نیمرخ صورت را مشاهده کرد، همچنین با کنتراست رنگی که وجود دارد تصویر یک جام نیز مشخص است. اغلب شکلی که شناسایی آن آسان‌تر است به عنوان نقش و بقیه آن به عنوان زمینه در نظر گرفته می‌شود. با آگاهی از این قانون می‌توان از ایجاد ابهام در طراحی اینفوگرافیک جلوگیری کرد. جداسازی نقش از زمینه با ایجاد تضاد، باعث می‌شود که موضوع اصلی با وضوح بالا دیده و تمرکز بیننده به آن معطوف شود.
همان‌طور که در اینفوگرافیک زیر مشاهده می‌کنید، پس‌زمینه ساده با رنگ روشن موجب شده است که ظرف‌های غذا در مرکز توجه بیننده قرار گیرند.
قانون مجاورت
بر اساس روانشناسی گشتالت اگرچه ممکن است شکل‌ها و عناصر غیر مرتبط باشند اما اگر در کنار هم قرار بگیرند ما آنها را به عنوان یک گروه می‌بینیم. برای مثال در تصویر زیر اعدادی را مشاهده می‌کنید که معنای خاصی ندارند اما به شکل حرف X کنار هم قرار گرفته‌اند و مجموع آنها در کنار هم این شکل را تشکیل داده است.
زمانی که اینفوگرافیک دارای جزئیات زیاد است می‌توانید با کنار هم قرار داد عناصر مرتبط، شناسایی آنها را برای بیننده آسان‌تر کنید.
در اینفوگرافیک زیر مشاهده می‌کنید که طراح، اطلاعات مرتبط را در قسمت‌های جدا قرار داده و آنها را به صورت دفترچه طراحی کرده است، درنتیجه بیننده مطالب را به صورت دسته‌بندی شده می‌بیند.
قانون تشابه
بر اساس این قانون، اگر عناصر ویژگی‌های یکسانی داشته باشند، از جمله شکل، بافت، اندازه، رنگ یا جهت، به عنوان زمینه دیده می‌شوند. در تصویر زیر چهار خط افقی را مشاهده می‌کنید که از نقطه‌های رنگی ساخته شده‌اند. اگرچه شکل و اندازه همه آنها یکسان است اما به دلیل اختلاف رنگ، دو گروه متفاوت دیده می‌شوند.
چطور می‌توان از این قانون برای طراحی اینفوگرافیک استفاده کرد؟ یکی از روش‌های بخش‌بندی عناصر، قرار دادن موارد مشابه در یک گروه است. این روش در واقع ایجاد یک میانبر برای بیننده است و نشان می‌دهد که کدام عناصر به یکدیگر تعلق دارند.
این قانون به ویژه زمانی اهمیت دارد که لازم است حجم زیادی از اطلاعات را در قالب اینفوگرافیک نشان دهید. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، طراح گروه حیوانات را با استفاده از رنگ تفکیک کرده است. برای مثال پستانداران با رنگ صورتی و آبزیان با رنگ آبی مشخص شده‌اند.
قانون امتداد
ذهن ما خطوط متوالی و شکل‌های پیوسته را تشخیص می‌دهد، حتی اگر فواصلی بین آنها وجود داشته باشد. لوگوی IBM مثال خوبی برای این مورد است.
در زیر اینفوگرافیک را مشاهده می‌کنید که برای طراحی آن، با استفاده از اصل امتداد، الگوی مرسومِ اعداد شکسته شده و چشم ما بین اعداد و فضای همرنگ آنها ارتباط برقرار می‌کند. در اینجا استفاده از اصل امتداد، طرحی جذاب به وجود آورده، ضمن اینکه ارتباط بین اطلاعات به طور واضح مشخص شده است.
قانون انحصار
طبق روانشناسی گشتالت ذهن ما به دیدن شکل‌های بسته گرایش دارد. زمانی که عناصر منقطع با فرم‌های مشابه را می‌بینیم ذهن ما شروع به پر کردن فضاهای خالی می‌کند. طراحان از این شیوه برای طراحی تصاویر، لوگو و پوسترهای تبلیغاتی استفاده می‌کنند.
لوگو WWF که ابتدا به آن اشاره کردیم نمونه کلاسیک این مورد است. ما تصویری از پاندا را می‌بینیم در حالی که فرم آن کامل نیست. در این روش، اطلاعات لازم و کافی برای شناسایی تصویر نشان داده می‌شود تا ذهن به سرعت آن را دریافت کند.
اصل امتداد و انحصار را می‌توان هم‌زمان به کار برد تا تصویری پویا با محتوای جذاب شکل بگیرد. در مثال زیر، ذهن فواصل بین ستون‌ها را پر می‌کند تا تصویری که در آن وجود دارد را شناسایی کند. با استفاده از این روش می‌توانید طرح‌هایی خلق کنید که علاوه بر انتقال اطلاعات، توجه بیننده را نیز جلب کند.
منبع: How
اضافه کردن دیدگاه جدید